1995.
godine, MULTI SERVIS je okupio ekipu sastavljenu od nekoliko
najviđenijih prevodilaca srednje i mlađe generacije i sa
njima pokrenuo prvu Školu konsekutivnog i simultanog prevođenja
u tadašnjoj Jugoslaviji. Reč je o nekadašnjim, ali i aktuelnim
službenicima Prevodilačke službe Savezne Vlade, na čelu
sa nekadašnjim načelnikom te službe, G.Vladimirom Pavlovićem.
Te ljude je povezivalo bogato zajedničko iskustvo u usmenom
prevođenju na najvišem državnom nivou, ali i nešto još
značajnije: većina njih su bili stažisti u najvećoj prevodilačkoj
službi na svetu: u Prevodilačkoj službi Komisije Evropskih
Zajednica u Briselu, gde su osposobljeni za obavljanje
tog napornog i plemenitog posla na isti način kao i njihove
kolege u Evropskoj Uniji. Zato su upravo ti ljudi, u vreme
potpune izolacije SR Jugoslavije bili angažovani, u ličnom
svojstvu, kao prevodioci na Konferenciji o bivšoj Jugoslaviji
u Londonu, Briselu, Ženevi.
Škola MULTILINGUA
je obrazovala više od dvadeset generacija usmenih prevodilaca
sa vrlo zadovoljavajućim uspehom. Za sve segmente profesije
usmenog prevodioca (konsekutivno prevođenje, simultano prevođenje
sa stranog jezika i na strani jezik, pismeno prevođenje sa
stranog jezika i na strani jezik) u proseku je osposobljeno
oko 40% polaznika, a za pojedine segmente i njihove kombinacije
(konsekutivno + simultano sa stranog jezika na maternji,
konsekutivno + simultano na strani jezik, pismeno sa stranog
jezika + konsekutivno, itd), osposobljeno je u proseku 90% svih
polaznika.
Danas u školi usmenog prevođenja
svoje znanje i iskustvo polaznicima prenose i neki od naših
bivših polaznika. Zahvaljujuci svom talentu, stručnom znanju
i vec stecenom iskustvu naši najbolji polaznici polako preuzimaju
instruktorska mesta od svojih starijih kolega.
Bavljenje
konsekutivnim i simultanim prevođenjem zahteva neke kvalitete
koji se ne mogu steći, sa kojima se dolazi na svet. Reč
je o istančanoj inteligenciji, sposobnosti koncentracije
i velikoj memoriji. Neophodna je sposobnost munjevitog
povezivanja pojmova, maštovitih asocijacija, pravilnog
reagovanja na neočekivane situacije.
Inteligencija je prevodiocu potrebna kao neophodan alat za permanentno
učenje. Usmeni prevodilac doživotno uči, dopunjava i aktuelizuje
postojeća znanja iz najrazličitijih oblasti. On mora znati
da odvaja bitno od nebitnog, da, učeći, ne opterećuje svoju
memoriju nekorisnim sadržajima. U očima stručnjaka za pojedinačne
oblasti, prevodilačka znanja su površna, ”kozerska”, ali
su vrlo široka i interaktivna.
Memorija
usmenog prevodioca, očigledno, mora biti vrlo velika, ali
i dobro organizovana. Ona se nadograđuje maštovitošću
i sposobnošću brzog povezivanja ideja.
Sposobnost koncentracije iskusnih prevodilaca je za laike zapanjujuća.
Konsekutivni prevodilac mora biti u stanju da, uz pomoć
vrlo sumarnih beležaka, reprodukuje na maternjem ili stranom
jeziku, portpuno ravnopravno, do trideset minuta govora.
Pritom taj govor može biti (najčešće i jeste) konfuzan,
agramatičan, ili pak prepun usko stručnih termina. Poređenja
radi, da bi mogao korektno da reprodukuje polusatni monolog
(oko sedam stranica teksta!) glumcu je potrebno tri do
šest sati intenzivnog učenja teksta. A konsekutivni prevodilac
je dužan da istu količinu teksta reprodukuje odmah, skoro
sa jednakom preciznošću kao glumac!
Na svim tečajevima usmenog prevođenja se koristi
nastavna metoda koju su kreirali akreditovani treneri i prevodioci EU kao naša sopstvenia "zanatskia" metoda,
proistekla iz bogate prakse.
Ta metoda je pragmatična,
skoncentrisana na intenzivno vežbanje, na simuliranje
stvarnih situacija, bez nepotrebnog teoretisanja,
budući da su svi kandidati obrazovani mladi ljudi
koji su potrebna teorijska znanja već stekli na studijama.
Program tečaja obuhvata
osposobljavanje polaznika za obavljanje poslova usmenog
prevodioca (konsekutivnog i simultanog), i to na
dva nivoa:
- na nivou sticanja
stručnih veština (korišćenja elektronske opreme za
simultano prevođenje, veština memorisanja sadržaja, veština beleženja
elemenata sadržaja, ponašanje prevodioca i odnosi
sa korisnicima prevodilačkih usluga);
- na nivou obogaćivanja
jezičkog fonda terminima iz najrazličitijih oblasti
ljudskog stvaralaštva, informisanja o terminološkim
problemima u zavisnosti od specifičnosti svakog pojedinačnog
jezika, ispravljanja i negovanja izgovora, artikulacije
i dikcije
Od oktobra 2014. počeli smo s primenom Novog pristupa u izvođenju obuke za konferencijsko prevođenje koji je rezultat usvajanja nove metodologije, u skladu s evolucijom struke u strukturama koje su nam i do sada bile uzor.
Kompletna nastava u prostorijama Multi servisa. Dosadašnja nastava simultanog prevođenja u Sava centru, odnosno istovremeno vežbanje svih jezičkih grupa u istoj sali u suštini je značila da je ogromna većina vremena bila provedena u prevođenju preko releja, odnosno u prevođenju sa srpskog na strani jezik. Od ove školske godine prelazimo na nastavu simultanog/konsekutivnog prevođenja po jezičkim grupama što će omogućiti direktniji kontakt sa polaznicima, pravovremene povratne informacije i mogućnost za dominantno prevođenje sa stranog na maternji jezik. Za nastavu simultanog prevođenja u prostorijama Multi servisa na raspolaganju su dve prostorije dve prostorije. Obe imaju svoju prevodilačku kabinu i neophodnu opremu.
Napuštanje tematskih časova. Do sada je svaka nastavna sesija bila posvećena vežbanju usmenog prevođenja na neku unapred zadatu stručnu temu. Promena se sastoji u tome što će ubuduće polaznici prevoditi govore koji su podeljeni po svojoj strukturi, odnosno težini. Sve stručne teme će i dalje biti prisutne ali će nastavne sesije biti organizovane tako da polaznici na jednoj sesiji prevode govore na različite teme. Na početku tečaja ti govori su vrlo jednostavni da bi na kraju postali složeni i zahtevni za prevođenje.
Primena AV materijala koji se preporučuje za obuku konferencijskih prevodilaca. U nastavi će se koristiti kompletan AV materijal koji se koristi za vežbanje usmenog prevođenja (razvrstan po temama, dužini, terminologiji, težini, vidu prevođenja, itd.)
Primena novog nastavnog plana. Prelazak na rad po jezičkim grupama omogućava potpuno novu koncepciju organizacije nastavne sesije: upoznavanje polaznika sa govorom koji će prevoditi, kratak brainstorming (kandidati iznose glavne informacije koje imaju o temi), najava ključnih reči i termina od strane instruktora, prevođenje, analiza i evaluacija nakon svakog prevoda (mišljenje, primedbe, sugestije po unapred zadatim kriterijumima).
Uvođenje evaluacije polaznika. Evaluacija je podeljena na onu koja sledi nakon svakog prevoda u nastavnih sesija i završnu evaluaciju nakon izvršenog testiranja na kraju tečaja. Evaluacija se vrši na osnovu kriterijuma za procenu kvaliteta prevoda: sadržaj prevoda, poznavanje jezika, analitičke veštine u toku prevođenja, nastup i držanje u toku prevođenja...
Novi način ocenjivanja na završnom ispitu. Iznijansirano opisno ocenjivanje sa naglaskom na stepen osposobljenosti polaznika za simultano/konsekutivno prevođenje. Sastavni deo sertifikata je evaluacioni list sa završnom ocenom za kvalitet prevoda i pojedinačnim ocenama za svaki kriterijum koji je bio predmet evaluacije.
Tri ključne prednosti Novog pristupa:
a) viši stepen individualizacije obuke, odnosno mogućnost prilagođavanja sadržaja, brzine i složenosti govora različitim nivoima prevodilačke veštine,
b) napuštanje tematskih sesija i fokusiranje na elemente same veštine konferencijskog prevođenja, i
c) približavanje polaznika stvarnom profesionalnom ambijentu (AV materijal) uz izbegavanje improvizovanja i, naročito, čitanja govora na vežbanjima. |